Laureatką tegorocznej Nagrody Literackiej Unii Europejskiej z Czech została Lucie Faulerová z powieścią Smrtholka– autorka dotychczas nieznana w Polsce. Przy okazji przyznania wyróżnienia w Czechach powróciła dyskusja o nagrodach literackich i samej Nagrodzie Literackiej Unii Europejskiej.
Profesor Jiří Trávníček w rozmowie dla Radia Proglas powiedział o niej: „Nagroda Unii Europejskiej to taka nagroda – nie nagroda. Jest bardziej sprawą prestiżu, trudno powiedzieć, o jak dużym zasięgu, być może ma charakter bardziej polityczny niż literacki. Wydaje mi się tworem trochę sztucznym”.
W dyskusjach zwraca się też uwagę na skład komisji przyznającej wyróżnienie – zasiadają w niej krytycy i artyści wyłącznie z Czech (niektórzy silnie związani z najgłośniejszą czeską nagrodą literacką, Magnesia Litera), przez co nagroda traci swój europejski kontekst. Stąd sugestia Ivany Myškovej, również zasiadającej w komisji, że być może w wybór nagrodzonego dzieła należałoby zaangażować także zagranicznych bohemistów.
Kiedy polski przekład?
Oprócz Faulerovej wśród tegorocznych nominowanych znaleźli się Anna Bolavá (z powieścią Před povodní– zwieńczeniem trylogii, którą otwierało dostępne też po polsku W ciemność), Matěj Hořava (z nowym, gruzińskim zbiorem krótkich form Mezipřistání), Miřenka Čechová (Baletky) i Daniel Hradecký (Tři kapitoly). Jak jednak pisze na łamach portalu H7O Petr Nagy, książka Faulerovej jest nie tylko przykładem doskonałej literatury, ale i najbardziej „przekładalnym” spośród nominowanych tekstów – Baletky są bowiem silnie zakorzenione w czeskich latach 90., zbiór Hořavy ma swój czesko-gruziński kontekst, Tři kapitoly to tekst silnie poetycki i eseistyczny, zaś Před povodní do pewnego stopnia wymaga znajomości poprzednich dwóch części trylogii.
Pozostaje nam czekać na Smrtholkę w polskim przekładzie. I jest chyba nadzieja, biorąc pod uwagę, że wszystkie czeskie powieści wyróżnione wcześniej Nagrodą Literacką Unii Europejskiej, czyli List miłosny pismem klinowym Tomáša Zmeškala, Historia światła Jana Němca i JezioroBianki Bellovej, doczekały się polskiego przekładu.
Książka o śmierci
Książka Faulerovej to dialog dwóch dziewcząt, sióstr, pochodzących z rodziny o bardzo tragicznych losach. Śmierć pojawia się nie tylko w tytule powieści – staje się stałym motywem dialogu, a jednym z impulsów do napisania powieści była dla autorki podobno informacja o młodej dziewczynie, która popełniła samobójstwo w metrze.
***
Chcesz dostawać więcej literackich nowinek z Czech prosto na swoją skrzynkę mailową? Proszę, wesprzyj mnie na Patronite. Dziękuję!
Fot. Rafał Komorowski / Wikimedia Commons