Czeskie skarby pod specjalnym nadzorem (12): Skromnie

Sytuację dodatkowo komplikuje niedobór papieru, który już teraz powoduje opóźnienia premier niektórych wydawców. Dlatego ta odsłona Czeskich Skarbów pod Specjalnym Nadzorem będzie trochę inna niż zwykle. 

Mam tym razem dla Was… tylko jedną czeską zapowiedź. Nie żartuję! A żeby nie było aż tak smutno i pusto, dorzucam garść tytułów, które majaczą na horyzoncie, ale spodziewać się ich możemy dopiero w przyszłym roku, a daty premier nie są jeszcze znane.

Zbieram za to w jednym miejscu wszystkie nowe tytuły z ostatnich miesięcy. Te zapowiadane w wiosennym zestawieniu i niespodzianki. Książki, które wcześniej przegapiłam, i książki, które doczekały się wznowień (sporo ich). Sprawdźcie, czy wszystko już macie – i poproście o brakujące tytuły Mikołaja (albo Ježíška)! 😊

(Válka s Mloky, przeł. Jadwiga Bułakowska, ilustr. Hans Ticha, wyd. Dwie Siostry)

Wyczekiwane od dawna cudo – nowe, dopieszczone graficznie wydanie klasycznego dzieła Čapka w przekładzie Jadwigi Bułakowskiej podrasowanym językowo przez Julię Różewicz – już jest. O tym, dlaczego tekst jest ważny, wciąż aktualny i warto go czytać, pisałam tu. A w tej nowej odsłonie warto je sobie sprawić, bo po prostu jest piękna. Na stronie wydawnictwa podobno już ostatnie sztuki!

Premiera 1: Sylva Fischerová, Europa jest jak krzesło Thoneta, Ameryka to kąt prosty 

(Evropa je jako židle Thonet, Amerika je pravý úhel, przeł. Olga Czernikow, wyd. Amaltea)

SKARBOWY PATRONAT

Również od dawna zapowiadana, wreszcie jest, i dobrze, że jest – bo to książka, w której autorka zabiera nas w cudowną, erudycyjną podróż nie tylko przez Amerykę. Tego się nie czyta, przez to się płynie! Więcej wkrótce.

Premiera 2: Jaroslav Rudiš, Ostatnia podróż Winterberga 

(Winterbergs letzte Reise, przeł. Małgorzata Gralińska, Książkowe Klimaty) 

SKARBOWY PATRONAT

O tej książce też będę jeszcze pisać – dużo! A na razie tylko tyle, że to pełna rozmachu, w duchu bardzo środkowoeuropejska powieść, i najbardziej ze wszystkich dotychczasowych dzieł Rudiša – pisana Hrabalem. Trudno chyba ode mnie o lepszą rekomendację?

Premiera 3: Iva Procházková, Zagraj mi na drogę 

(Doteky zabitých, przeł. Julia Różewicz, wyd. Afera)

Największy miłośnik rohlików wśród literackich detektywów, śledczy Marián Holina, powraca w trzecim tomie kryminalnej serii Ivy Procházkovej, który ukazał się u nas praktycznie równolegle z wydaniem czeskim. W tle tym razem muzyka poważna i festiwal Praska Wiosna, a w centrum uwagi – martwe ciało pewnej sławnej klarnecistki.

(Bubáci pro všední den, przeł. Dorota Dobrew, wyd. Dowody na Istnienie)

Nowa jest tu właściwie tylko oprawa, bo zbiór opowiadań Karla Michala powstał jeszcze na początku lat 60., a sam polski przekład też już kiedyś ukazał się po polsku – w 2008 roku, w kultowej czeskiej serii wydawnictwa Atut. Fakt jednak, że książka wychodzi w nowym wydaniu w innej kultowej już serii, mówi jednak sporo. Taka proza się nie starzeje.

(Smrt krásných srnců, przeł. Mirosław Śmigielski, wyd. Stara Szkoła)

I jeszcze jeden klasyk w nowej oprawie! Znane i uwielbiane w Polsce dzieło Oty Pavla doczekało się wydania z piękną okładką i po raz pierwszy w wersji bez cenzury. Jeśli więc nawet znacie tę historię niemal na pamięć – może warto sobie sprawić? Na pewno zaś warto, jeśli jakimś cudem nie znacie jej jeszcze wcale.

(Smrt ve Vratislavi, przeł. Weronika Girys-Czakowiec, wyd. Stara Szkoła)

A to już nowość, choć przenosi nas w bardzo zamierzchłe czasy – do XIII wieku. 😊 A konkretnie – do XIII-wiecznego Wrocławia, który staje się scenerią kryminalnej opowieści Vlastimila Vondruški. Historyka, etnografa i króla czeskich bibliotek – jego historyczne kryminały należą do najchętniej wypożyczanych książek u naszych południowych sąsiadów.

(Cizinec hledá byt, przeł. Andrzej S. Jagodziński, wyd. Pogranicze) 

Egona Hostovskiego możecie kojarzyć ze znakomitej (zachwycam się nią tu) powieści Zaginiony. Obecnie, i tym razem za sprawą Andrzeja S. Jagodzińskiego, w nasze ręce trafiła kolejna powieść autora, o której tłumacz pisze: „trzymający w napięciu metafizyczny thriller”. A że i Zaginiony był wspaniałą opowieścią z pogranicza kryminału i sensacji, po książkę sięgnę z radością.

(przeł. Jan Stachowski, Pogranicze)

Kolejny po Hostovskim gigant czeskiej prozy tworzący na emigracji w przekładzie kolejnego znakomitego tłumacza, nieżyjącego już niestety Jana Stachowskiego. Trzecią – po Europeanach i Dogodnej chwili, 1855– dostępną po polsku książkę autora polecają Andrzej S. Jagodziński, Aleksander Kaczorowski i Mariusz Szczygieł. Obok tego nie można przejść obojętnie. 😊

(przeł. Natalia Mętrak-Ruda, wyd. Tatarak)

Kolejna po Dziadku Tomku i Śnie o Wenecji publikacja Štěpána Zavřela dla najmłodszych. Słońce znika, bo nikt już nie pamięta, by oddawać mu hołd, a do tego zasnuwa je chmura smogu i dymu. Czy uda się je odnaleźć – nawiązując znów łączność z naturą?

(Obcházení ostrova, przeł. Zofia Bałdyga, wyd. Convivo) 

Przegapiłam, ale już mam, i nawet już przeczytałam. Wciąż jeszcze trawię, bo nie jest to poezja najłatwiejsza w odbiorze. Ma za to piękne, wyraziste obrazy. Milan Děžinský to pierwszy laureat Nagrody Václava Buriana (2016), kilkukrotnie nominowany do Magnesii Litery – ostatecznie nagrodę otrzymał w 2018 roku właśnie za ten tomik, Obchodzenie wyspy.

(Hitler se na vás usmívá, przeł. Elżbieta Zimna, wyd. Dowody na Istnienie)

Minęło sześć lat, odkąd ta książka pojawiła się na polskim rynku, a ja wciąż boję się po nią sięgnąć. „Pornograficzna krytyka społeczna” – tak pisze o niej Mariusz Szczygieł. Ale może ten dodruk to dobra okazja, by jednak wreszcie spróbować?

(Postel, hospoda, kostel, przeł. Julia Różewicz, wyd. Dowody na Istnienie)

Wywiad-rzeka z polskim księdzem, który w Czechach stał się celebrytą. Poczuciem humoru, uśmiechem, luzem zaskarbił sobie jeden z najbardziej ateistycznych narodów w Europie. Nie recenzowałam jej na Skarbach, ale czytałam po czesku – sympatyczna rzecz, warto!

(wyd. Dom Wydawniczy Elipsa)

Prof. Goszczyńska – wraz z Andrzejem S. Jagodzińskim tłumaczka burzących stereotypy o czeskiej literaturze Czeskich ekspresjonistów Chalupeckiego – i tym razem przybliża twórczość autorów, którzy nijak nie wpisują się w nasze polskie schematy myślenia. Bo zamiast humoru, ciepła i ironii jest u nich chłód i mrok.

Vojtěch Matocha, Truchlin. Czarny merkuryt (Seria Truchlin, tom 2) 

(Prašina. Černý Merkurit, przeł. Anna Radwan-Żbikowska, ilustr. Karel Osoha, wyd. Afera) 

Premiera: 22 listopada 2021

Oto ona! Jedyna czeska książka, której z dużym prawdopodobieństwem doczekamy się jeszcze w tym roku (a nawet – jeszcze w tym miesiącu) to kolejna część serii Vojtěcha Matochy o Truchlinie. Czekam, bo pierwsza część była bardzo klimatyczna. I czekam, bo na takiego rodzynka nie sposób nie czekać. 😊

(Donbas: Svadobný apartmán v hoteli Vojna, przeł. Andrzej S. Jagodziński, wyd. Czarne) 

Premiera: 24 listopada 2021

Wojna w Donbasie oczami słowackiego reportera. Tomáš Forró (którego niektórzy z Was mogli zobaczyć i posłuchać na tegorocznym literackim programie Kina na Granicy) analizuje rozgrywający się konflikt, nie zapominając o ludziach bezpośrednio nim dotkniętych.

A teraz kilka słów o książkach, których wydanie jest już zapowiadane przez polskich wydawców, daty premier nie są jednak jeszcze znane. W dłuższej perspektywie możemy się cieszyć na:

Z powodów doktorancko-naukowych, ale i ze zwykłej czytelniczej ciekawości zaczęłam też regularnie przeglądać listy książek, którym Czesi przyznali dofinansowanie na przekład i wydanie. Bo skoro już przyznano środki, to i tych tytułów możemy się w nieodległej perspektywie spodziewać. 😉 Wśród najnowszych rozpatrzonych pozytywnie wniosków polskich wydawców znalazły się m.in. takie tytuły jak:

Kolejna pandemiczna zima oznacza niewiele czeskich wydarzeń na horyzoncie, w tej części podrzucę Wam więc trochę linków do rozmów i spotkań, które już za nami. W drugiej połowie tego roku niekwestionowaną bohaterką polskich literackich wydarzeń z grona czeskich pisarzy była Petra Hůlová. Tutaj możecie obejrzeć rozmowę przeprowadzoną z nią przez Agnieszkę Błaszczyk w ramach Book Targ:

Tutaj – rozmowę przeprowadzoną przez dr Aleksandrę Hudymač w ramach Festiwalu Conrada:

A jeśli nadal jeszcze będziecie ciekawi, możecie na przykład sięgnąć po najnowsze „Fabularie”. Znajdziecie tam wywiad z Petrą, przeprowadzony przez moją skromną osobę.

Z kolei dla „Aspen Review” razem z Łukaszem Grzesiczakiem porozmawialiśmy ostatnio z Radką Denemarkovą. Mniej trochę w tym wywiadzie literatury, więcej polityki i spraw społecznych, ale udało się też przemycić trochę Hrabala. 😊 Czytajcie (w całości, ale po angielsku) tutaj.

O wrześniowych praskich targach książki Svět knihy było już u mnie sporo, nie rozpisując się więc – podrzucam Wam jeszcze podcastową relację na Drozdowisku (w której Teresa Drozda przepytuje kilka osób, w tym m.in. mnie). 

Przy okazji możecie też posłuchać u Teresy o czeskich Warszawskich Targach książki (tutaj i tutaj).

***